තොටගමුවේ කතා - 6

එවකට බොහොම වැදගත් වගෙම උසස් අධ්‍යාපන ආයතනයක් උනු තොටගමුවේ විජයබා පිරිවෙණ භික්ෂුන් වහන්සේලා දහස් ගණනකට ශිළ්ප සතර දෙමින් අමිළ සේවයක් කරා. 

රාජ්‍ය අනුග්‍රහය ඉතා ඉහළින් ලැබුනු මෙම අධ්‍යාපන ආයතනය සහ පිරිවෙණ වෙනුවෙන් සේවා සපයන ගම් බොහොමයක් පැරකුම්බා රජු විසින් විහාරයට පවරලා දීලා තිබුනා. ඒ අතරිනුත් විශේෂ ගමක් තමයි බද්දෙගම හෙවත් බත් දෙන ගම. එවකට විහාරයට සහ විජයබා පිරිවෙණ තුල සිප සතර හැදෑරැ සියළුම භික්ෂුන්ට දානය සඳහ හාල් සැපයු ගම තමයි බද්දෙගම. අදටත් සස්‍රික කුඹරැ වලින් සමන්විත මේ ගම අතීත ශ්‍රි‍ විභූතිය කියාපාමින් වැජඹෙනවා. හික්කඩුව නගරයෙ ඉඳලා කිලෝ මීටර් නමයක් ඈතින් තියෙන මේ බද්දෙගම නගරය ගාල්ල දිස්ත්‍රික්කයෙ තිබෙන ප්‍රධාන කෘෂිකාර්මික කොට්ටාසයක්. ගිං ගඟෙන් පොෂණය වන සුන්දර කුඹුරැ යායවල් තැනින් තැන තිබෙන තේ වතු සහ වෙනත් වගා බිම් සමගින් තවමත් සුන්දර ගැමි අසිරිය නොනැසි පවතිනව. 

පුරාණ තොටගමුව අද දවසෙ හඳුන් වන්නෙ තෙල්වත්ත නමින් නුතනයෙ තොටගමුව ලෙස හඳුන්වන ගම තියෙන්නෙ හික්කඩුව නගරයට කලින් කොළඹ පැත්තට වෙන්න. අතීයෙ ශ්‍රි විභූතයෙන් වැජඹුනත් අද දවසෙ ලංකාවෙ ක්‍රිමිනල් රෙකෝර්ඩ් එහෙම නැත්නම් අපරාධ වාර්ථා වල ඉහලින්ම තියෙන නම් අතරට මේ ගම් ඇතුලත්. පතාල කල්ලි අතර ගැටුම් මත්කුඩු වෙළඳාම මහ පරිමාණ කොල්ලකෑම් කුලියට මිණි මැරිම වගෙ එකි මෙකි නොකි බොහො දේවල් දැන් මේ ප්‍ර‍දේශ තුල සිද්ධ වෙනව. තෙල්වත්තෙ රවි, කළුපේ මනෝජ් වගෙ රටේ නම ගිය අපරාධකරැවන් හිටියෙත් මෙහෙ තමයි. ඒත් ඒ අයත් අල්ප ආයුෂ වලින්ම මරැ තුරැලට ගියා.

සුනාමි එන්න වසර කිහිපයකට කලින් එකතරා කණ්ඩායමකට තොතුරක් ලැබිල තිබුනා සරස්වති තෛලය තොටගමු විහාරයෙ බුදු කුටිය ඇතුලේ තැනක තිබෙන බවට. මේ පිරිස ගල් ඉනි එහෙමත් අරගෙන මහ රෑ බුදු කුටියට වැදිලා තිබුනා එහෙත් මුළු බුදු කුටිය පුරාම නාගයන් පිරිල හිටි බව තමයි කියන්නෙ. මේ සිදුවිමට මූලික උනු කෙනා ඊට දවස් කිහිපයකට පස්සෙ ඒ.සි. බස් එකකට හැපිලා අවසන් ගමන් ගියා, ඉතිරි අයත් විවිධ කරදර මැද්දෙ ඉඳලා සුනාමි වෙලාවෙ අවසන් ගමන් ගියා. 
තවත් දවසක මත්කුඩු උරන්න පුරැදු තරැණයෙක් පන්සල් වත්තෙ ගහකින් තැඹිළි වල්ලක් හොරෙන් බිමට බාලා. හැබැයි ඉතිං කොල්ලා ගහෙන් බැහැලා නෑ. 
කොල්ලා ගහෙන් බහින්න හදද්දි ගහ මුල ලොකු නයෙක් ඉන්නවලු පෙණය කරන්. ගහ උඩ හිටපු එකා කෑ ගහලා අන්තිමට ස්වමින්වහන්සෙලා එතනට ආවම තමයි නයා ගිහින් තිබුනෙ. මේ වගෙ දේවල් වෙන්නෙ නම් රාහුළ හිමියන් ඒ කාලෙම මන්ත්‍ර බළයෙන් යම් ආරක්ෂාවල් කරලා තිබුනු නිසාලු.